BRUSSEL - Klavertje Vier
ontwerp: een schoolvoorplein om te fietsen
type: publieke ruimte
opdrachtgever: Stad Brussel
ontwerpteam: act. (Studio Thomas Willemse + Emilie Bechet + Sarah Poot)
participatie: WAUW
mobiliteit: Tractebel
periode: 2019 - …
De buurt waarin de school Klavertje Vier ligt, is volop in verandering: er staan hier heel wat projecten op stapel, met onder meer de herontwikkeling van het Maximiliaanpark en de sokkel Helihaven. De omgeving rond de school moest evenwel dringend hertekend worden, zonder te wachten op de toekomstige ontwikkelingen die nog enige tijd kunnen duren. De uitdaging voor dit project bestaat er dus in om een inrichting voor te stellen die tegemoetkomt aan de directe behoeften van het schoolpubliek en die in de geplande projecten kan worden ingepast.
Dat is precies waar het winnende team van Act, Wauw en Tractebel in geslaagd is, met een zorgvuldig en subtiel ontwerp dat een grote samenhang kent, maar tegelijk aan toekomstige projecten kan worden aangepast. Er wordt een rijloper behouden, maar die wordt lokaal heel erg versmald. Aan weerszijden van het voorplein wordt een grote boom geplant, centraal op de rijweg, waardoor chauffeurs verplicht worden om trager te rijden. Een eenvoudige maar radicale ingreep, die bovendien flexibel is wanneer er in de toekomst beslist zou worden om dit deel van de rijweg definitief verkeersvrij te maken.
Het ontwerp voorziet in een volledig gelijkgrondse heraanleg van gevel tot gevel, met drie brede oversteekplaatsen. De materiaalkeuze is goed doordacht: de straatstenen en kasseien worden grotendeels hergebruikt, de voegen worden opengewerkt om vergroening en de waterinfiltratie te bevorderen. Rode kleiklinkers zorgen voor extra pit in de schoolomgeving.
De verbinding met de aangrenzende sokkel Helihaven verloopt via een grote landschapstrap. Die trap is zowel een doorgang als een rustpunt en doet dienst als ontmoetingsplaats en als verbinding met de school. Het voorplein krijgt lange betonnen lijnen die doen denken aan het oude spoorwegtracé, met banken die ontmoeting en interactie mogelijk maken.
Om het bewustzijn van de schoolgaande kinderen rond fietsen aan te scherpen, worden er fietsprikkels op het voorplein geplaatst. Die worden met een bewegwijzering aangeduid en op een coherente manier in het landschap ingepast. Bescheiden maar doeltreffende ingrepen die zich lenen voor een intensief gebruik.
Tot slot geeft ook de aanplantingsstrategie blijk van een doordachte visie die perfect aansluit bij het bestaande groen in het park en de omgeving. Zo worden er extra bomenrijen aangeplant met soorten die al in de buurt en in het park aanwezig zijn, met voornamelijk kleine bomen aan de kant van de school en grote exemplaren aan de kant van de woontorens. Het is hier niet de bedoeling om een nieuw landschapsconcept te bedenken, maar om de omgeving te laten opgaan in het toekomstige nieuwe park, waarin het voorplein een mineraal aandachtspunt is en tegelijkertijd een eigen identiteit verleent die is aangepast aan de schoolomgeving.
[tekst: factsheet BMA]